Betekenis auteursrecht

In Nederland is het auteursrecht geregeld in de Auteurswet en biedt het iedereen die iets maakt auteursrechtelijke bescherming. Dit houdt in dat de originele auteur, artiest, kunstenaar, etc. mag beslissen wat er met zijn werk gebeurd en waar, wanneer en hoe zijn werk openbaar wordt gesteld. Daarnaast mag de auteur door het auteursrecht bepalen of mensen zijn werk zomaar mogen kopiëren of juist niet.

Denk weer even terug aan de keren dat je van Google een fotootje hebt geplukt en deze klakkeloos uitprint of hergebruikt.

Het is belangrijk om te onderzoeken of er royalty fee’s op bijvoorbeeld een afbeelding zit voor je de afbeelding gebruikt. Een royalty fee is het betalen van een vergoeding voor het gebruik van andermans rechten, bijvoorbeeld auteursrecht. Als er geen sprake is van een vergoeding zijn de werken royalty free. Soms zijn hier wel bepaalde voorwaarden aan gesteld, zoals het vooraf toestemming krijgen of het vermelden van de herkomst of eigenaar.

Hoe krijg ik auteursrecht?

Auteursrecht krijg je al op het moment dat je iets maakt. Dit kan zijn van een groot schilderij tot een veeg over een doek. Als jij de maker bent dan heb jij de auteursrechten over het betreffende kunstwerk, uitvinding, muziekstuk of wat je dan ook maakt. Het auteursrecht ontstaat vanzelf, je hoeft het dus niet aan te vragen of vast te leggen. Auteursrecht geldt op elk mogelijke creatie, dus ook apps, games en verhalen. Let wel, niet alle software wordt beschermd door het auteursrecht. Software die wordt gemaakt voor technisch of functioneel gebruik valt buiten het auteursrecht. Pas als er creativiteit bij het ontwerpen komt kijken krijg je auteursrecht. Ook als het werk nog niet af is heb je recht op auteursrecht.

Het is slim om je naam en datum op je werk te zetten. Bij een eventuele rechtszaak heb je dan bewijs dat je op die datum al in bezit was van het werk. Dit doe je makkelijk door bijvoorbeeld een ©  (copyright teken) op je werk te zetten samen met je naam en datum. Je kunt een exemplaar of een foto van je werk aangetekend naar jezelf sturen. Controleer of de datum er op staat en laat het pakket of de envelop dicht.

Ook door middel van een notaris kun je je werk vastleggen. De notaris doet dit met een datumstempel, een authentieke akte of een proces-verbaal akte. Via het Benelux Bureau voor Intellectueel Eigendom kun je digitaal een datumstempel van je werk laten vastleggen.

Deze maatregelen geven je geen intellectueel eigendomsrechten maar zijn een extra bewijs dat je op een bepaalde datum het werk al in je bezit had.

Voorwaarden van auteursrecht

Zoals we al eerder zeiden valt niet alles onder het auteursrecht. Er zijn een aantal voorwaarden waar het werk aan moet voldoen voordat het beschermd wordt door het auteursrecht. De eerste voorwaarden is dat het werk origineel en persoonlijk moet zijn. De tweede voorwaarden is dat het werk hoorbaar of tastbaar moet zijn. Als je dus een idee in je hoofd hebt, maar iemand anders heeft hetzelfde idee en voert het eerder uit, dan heb je daar geen auteursrecht op. Dus een stukje songtekst wat je hebt bedacht, maar nog niet opgeschreven telt niet mee. De laatste voorwaarden is dat je moet kunnen aantonen dat het jouw eigendom is. Dit is ook de reden dat schilders vaak hun naam, of handtekening onder in hun schilderij zetten. Als aan een van deze voorwaarden niet wordt voldaan heb je geen auteursrechten.

Als je wel aan al deze criteria voldoet en het werk beschermd wordt door de auteursrechten dan mag jij bepalen wie wat met het werk mag doen en of je daar een vergoeding voor zou willen.

Beschermde dingen gebruiken zonder toestemming

Maar terug naar de grote vraag, mag je dan foto’s wel gebruiken voor bijvoorbeeld een presentatie? Het antwoord zal je niet verbazen: dat ligt er aan. Fijn Lex, maar dat is natuurlijk geen antwoord op onze vraag. Naast dat je stukken die geen bescherming hebben door auteursrecht natuurlijk gewoon mag gebruiken, zijn er ook situaties waarin je beschermde stukken gewoon mag gebruiken zonder toestemming. Het is namelijk zo dat je in het onderwijs en voor privé gebruik beschermde creaties gewoon mag kopiëren en hergebruiken. Je moet hier wel een vergoeding voor betalen. Maar dit was het ook wel, verder moet je in alle gevallen netjes toestemming vragen van de maker.

Hoe lang zijn mijn auteursrechten geldig?

Alle auteursrechten blijven nog 70 jaar geldig na het overlijden van de maker. Dit is in het geval dat de make een natuurlijk persoon is. Als het werk van een rechtspersoon is, een bv of een stichting bijvoorbeeld, is deze termijn korter.

Voor je zomaar klakkeloos iemands foto of ander werk overneemt is het dus goed om te checken of er auteursrecht op rust, en altijd slim om even te vragen of je het mag gebruiken. Natuurlijk ook goed om te weten dat (veel) van je eigen werk beschermd wordt door het auteursrecht!